Het is niet verbazingwekkend dat oplichters een slaatje willen slaan uit de ramp met MH17. Niets is meer verbazingwekkend. Ik kreeg nog geen mailtje van een nabestaande die geld inzamelt voor een goed doel. Die mailtjes worden wel verstuurd. Als je er een ontvangt, kun je dat melden bij de Fraudehelpdesk. Kende deze hulpverlener niet, maar ik stel de laatste tijd steeds vaker vast dat ik van niets weet. Waarschijnlijk druk ik zo’n mailtje meteen weg, wil ik er niets mee te maken hebben en neem dus ook geen contact op met de Fraudehelpdesk.
Een dag van nationale rouw was er al heel lang niet. De laatste keer in 1962. Toen waren er twee: de begrafenis van prinses Wilhelmina en de treinramp bij Harmelen. Vage herinneringen heb ik eraan. Hoe zal ik over een tijd aan gisteren denken? Uiteraard had ik het kunnen weten, maar ik wist niet dat er rouwdeskundigen bestaan. Een van hen, Judith van der Plas, zegt dat een ritueel zinvol is als je geen houvast heb. Dat ritueel deel je dus ook. In mijn woonplaats klonken al vroeg klokken. Ik keek naar buiten toen ik ze hoorde. De lucht was blauw. De zomer straalde.
Gevoel gaat voor portemonnee. Dat hoorde ik iemand zeggen in een radioprogramma. Het ging over sancties tegen Rusland. Er werd aan toegevoegd dat we niet ten koste van alles bevriend moeten willen blijven. Nee, lijkt me ook niet, maar terwijl ik dat zeg, besef ik ook dat ik er onderhand steeds minder van begrijp. Wel van de woede en wanhoop – daar begrijp ik alles van. Maar dan hoor ik van een trein die rijdt of niet rijdt, maar pas tegen middernacht ergens aankomt en wat er dan gebeurt is onduidelijk. Het gaat over lichamen die naar huis kunnen. Lichamen?
Aan iets vredigs heb ik wel behoefte deze dagen. Daarom prijs ik me gelukkig dat ik voor de rode buurkater mag zorgen, een melancholiek dier dat alleen in huis is achtergebleven, want zijn baasjes moesten per se met vakantie. Hij houdt van rust en regelmaat en daar houd ik rekening mee. Ik zeg dat nu wel, dus dat hij van rust en regelmaat houdt, maar dat weet ik natuurlijk niet zeker. Altijd als ik met dieren omga, stel ik me sterk voor wat ze denken en voelen.
Waar gaat het allemaal ook alweer over? Over welke belangen? Welke idealen? Ik stel me nabestaanden voor die op televisie het rampgebied zien en zich afvragen waar hij ligt of zij, hoe het gegaan is die laatste seconden. Ja, wat is er aan de hand? Wie wil wat? Over de onthutsende foto waarop we een militair zien die in de ene hand een speelgoedaap heeft en in de andere een geweer en een sigaret, is al veel gezegd. De speelgoedaap is een knuffel, maar dat is die in de hand van de militair natuurlijk niet.
Op de laatste dagen van de Vierdaagse denk ik graag aan de luchtige, ja fééstelijke spanning die in de stad van mijn jeugd hing. Vandaag kan ik er helaas niet bij zijn, maar twee jaar geleden was ik dat wel en ik merkte dat ik met mijn blik van toen naar nu keek. Dat doe ik vaker wanneer ik Nijmegen ben. In mijn stukjes waarin ik over de Vierdaagse schreef, mijmerde ik eerder al over lopers die twee keer het laatste gedeelte van de Via Gladiola aflegden. Ze konden er geen genoeg van krijgen. Thuis of op het werk werden ze nooit toegejuicht, nu wel.
Het is het omgekeerde van wat met Sinterklaas gebeurt: een grote menigte viert de aanvang van zijn triomftocht, maar niemand zwaait hem uit. Over drie dagen juichen we in Nijmegen de wandelaars toe die de Vierdaagse hebben afgelegd, maar wie stond vanochtend bij de Wedren toen ze aan hun prestatie begonnen? Er waren natuurlijk wel toeschouwers, maar daar praat je eigenlijk niet over. Het is nogal wat, zo’n begin: 46.000 deelnemers in de duisternis van de ochtend. Mijn vader en ik zijn ooit wezen kijken, eind jaren vijftig, dus niet eens zo heel lang geleden.
Onweer om heimwee naar te hebben, dat van eergisternacht. Natuurlijk snap ik dat je weinig met deze mededeling kunt, als je kelder onder water liep of de bliksem een boom op je huis knalde, maar zelf ben ik een liefhebber van noodweer, vooral dus van onweer dat niet te kort duurt. Eergisternacht werd ik dus op mijn wenken bediend. Rond half drie kwam het lekker dreigend aanrollen, ik werd er meteen wakker van en ging voor het raam zitten wachten.
Goed dat je herinneringen ook kunt afsluiten. Ik wist niet dat het kon, maar na een dagje bezinning weet ik het wel. Ben blij dat we zondag niet tegen Duitsland hoeven te spelen. De dagen voorafgaande aan woensdag hoorde ik iets te vaak korte, vage gesprekken over veertig jaar geleden. Ik snap dat wel, maar nu is het klaar. Nederland verloor van Duitsland dat toen nog West-Duitsland heette, want Europa zag er anders uit. Je krijgt soms de indruk dat Nederland het recht had die wedstrijd te winnen, maar ze wonnen niet.
Onze gezondheid loopt geen gevaar bij een bezoek aan een lunchroom, begrijp ik. (Even iets anders dan voetbal.) Ik lees over een onderzoek dat verricht naar hygiëne. Misschien zie ik iets over het hoofd, maar het gaat dus vooral over lunchrooms. Mooi woord uit een andere tijd: lunchroom. Althans in mijn beleving. Nooit spreek ik meer in een lunchroom af. Ik passeer er een als ik van station Arnhem naar de winkelstraat loop. De schnitzel is er populair, stel ik vaak vast. Wil ik bij wijze van lunch een schnitzel eten?
